จังหวัดนครสวรรค์ เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ระหว่างตอนบนของภาคกลาง มีพื้นที่ประมาณ 9,597 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์อีกจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย

D-HOUSE GROUP  CHB   International Holding Corporation





































จังหวัดนครสวรรค์

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ไบยังการนำทางไปยังการค้นหา
"นครสวรรค์" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ นครสวรรค์ (แก้ความกำกวม)
จังหวัดนครสวรรค์
ตราประจำจังหวัดนครสวรรค์
ตราประจำจังหวัด
เมืองสี่แคว แห่มังกร
พักผ่อนบึงบอระเพ็ด ปลารสเด็ดปากน้ำโพ
ข้อมูลทั่วไป
อักษรไทย นครสวรรค์
อักษรโรมัน Nakhon Sawan
ชื่อไทยอื่น ๆ เมืองสี่แคว, ปากน้ำโพ, เมืองพระบาง, เมืองชอนตะวัน
ผู้ว่าราชการ ธนาคม จงจิระ
(ตั้งแต่ พ.ศ. 2558)
ข้อมูลสถิติ
พื้นที่ 9,597.677 ตร.กม.[1]
(อันดับที่ 19)
ประชากร 1,065,334 คน[2] (พ.ศ. 2560)
(อันดับที่ 23)
ความหนาแน่น 111.77 คน/ตร.กม.
(อันดับที่ 46)
ISO 3166-2 TH-60
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
ต้นไม้ เสลา
ดอกไม้ เสลา
สัตว์น้ำ ปลาเสือตอ
ศาลากลางจังหวัด
ที่ตั้ง ถนนสวรรค์วิถี ตำบลนครสวรรค์ตก อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ 60000
โทรศัพท์ (+66) 0 5622 7001
โทรสาร (+66) 0 5622 0262
เว็บไซต์ จังหวัดนครสวรรค์
แผนที่
 
ประเทศมาเลเซียประเทศพม่าประเทศลาวประเทศเวียดนามประเทศกัมพูชาจังหวัดนราธิวาสจังหวัดยะลาจังหวัดปัตตานีจังหวัดสงขลาจังหวัดสตูลจังหวัดตรังจังหวัดพัทลุงจังหวัดกระบี่จังหวัดภูเก็ตจังหวัดพังงาจังหวัดนครศรีธรรมราชจังหวัดสุราษฎร์ธานีจังหวัดระนองจังหวัดชุมพรจังหวัดประจวบคีรีขันธ์จังหวัดเพชรบุรีจังหวัดราชบุรีจังหวัดสมุทรสงครามจังหวัดสมุทรสาครกรุงเทพมหานครจังหวัดสมุทรปราการจังหวัดฉะเชิงเทราจังหวัดชลบุรีจังหวัดระยองจังหวัดจันทบุรีจังหวัดตราดจังหวัดสระแก้วจังหวัดปราจีนบุรีจังหวัดนครนายกจังหวัดปทุมธานีจังหวัดนนทบุรีจังหวัดนครปฐมจังหวัดกาญจนบุรีจังหวัดสุพรรณบุรีจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจังหวัดอ่างทองจังหวัดสิงห์บุรีจังหวัดสระบุรีจังหวัดลพบุรีจังหวัดนครราชสีมาจังหวัดบุรีรัมย์จังหวัดสุรินทร์จังหวัดศรีสะเกษจังหวัดอุบลราชธานีจังหวัดอุทัยธานีจังหวัดชัยนาทจังหวัดอำนาจเจริญจังหวัดยโสธรจังหวัดร้อยเอ็ดจังหวัดมหาสารคามจังหวัดขอนแก่นจังหวัดชัยภูมิจังหวัดเพชรบูรณ์จังหวัดนครสวรรค์จังหวัดพิจิตรจังหวัดกำแพงเพชรจังหวัดตากจังหวัดมุกดาหารจังหวัดกาฬสินธุ์จังหวัดเลยจังหวัดหนองบัวลำภูจังหวัดหนองคายจังหวัดอุดรธานีจังหวัดบึงกาฬจังหวัดสกลนครจังหวัดนครพนมจังหวัดพิษณุโลกจังหวัดอุตรดิตถ์จังหวัดสุโขทัยจังหวัดน่านจังหวัดพะเยาจังหวัดแพร่จังหวัดเชียงรายจังหวัดลำปางจังหวัดลำพูนจังหวัดเชียงใหม่จังหวัดแม่ฮ่องสอนแผนที่ประเทศไทย จังหวัดนครสวรรค์เน้นสีแดง
เกี่ยวกับภาพนี้

สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย
จังหวัดนครสวรรค์ เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ระหว่างตอนบนของภาคกลาง มีพื้นที่ประมาณ 9,597 ตารางกิโลเมตร เป็นจังหวัดที่มีความสำคัญในทางประวัติศาสตร์อีกจังหวัดหนึ่งของประเทศไทย มีพื้นที่ติดต่อกับหลายจังหวัด ได้แก่ ด้านเหนือ ติดต่อกับจังหวัดพิจิตรและกำแพงเพชร ทางตะวันออกติดกับจังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรี ด้านใต้ติดกับจังหวัดสิงห์บุรี ชัยนาท และอุทัยธานี ส่วนด้านตะวันตกติดกับจังหวัดตาก

ประวัติศาสตร์[แก้]

นักประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่าเมืองนครสวรรค์มีชื่อปรากฏมาตั้งแต่ก่อนสุโขทัยเป็นราชธานี มีชื่อในศิลาจารึกของสุโขทัย โดยเรียกว่า "เมืองพระบาง" เป็นเมืองหน้าด่านที่สำคัญในการทำศึกสงครามตั้งแต่สมัยสุโขทัย, กรุงศรีอยุธยา, ธนบุรี จนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ ภายหลังเรียกชื่อว่า "เมืองชอนตะวัน" และเปลี่ยนเป็นนครสวรรค์ในที่สุด แต่ชาวบ้านโดยทั่วไปเรียกกันว่าเมืองปากน้ำโพ ในประวัติศาสตร์มีหลักฐานทางโบราณคดีบ่งชี้ว่านครสวรรค์เคยเป็นเมืองเกษตรกรรมมาตั้งแต่ยุคต้นประวัติศาสตร์ เป็นศูนย์กลางของการคมนาคม เป็นที่ตั้งของกลุ่มชนชาวจีนที่มาทำมาค้าขายระหว่างประเทศ
เมืองพระบางเป็นเมืองโบราณในสมัยสุโขทัยคู่กับเมืองคนที โดยตัวเมืองพระบางอยู่ที่เมืองนครสวรรค์เก่า ส่วนเมืองคนทีสันนิษฐานว่าอยู่ที่บ้านโคน ริมฝั่งแม่น้ำปิง จังหวัดกำแพงเพชร จากข้อมูลในศิลาจารึกสมัยสุโขทัย เมืองพระบางถูกผนวกรวมกันเข้ากับอาณาจักรสุโขทัยในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์และตั้งตัวเป็นอิสระเมื่อสิ้นสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช และถูกผนวกรวมอีกครั้งในสมัยพระยาลิไท พระองค์ได้ประดิษฐานพระพุทธบาทพร้อมทั้งศิลาจารึกวัดเขากบไว้ที่เขากบ ปัจจุบันอยู่ใจกลางเมืองนครสวรรค์ ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 3 (ไสลือไท) ที่ประกาศให้สุโขทัยเป็นเอกราชได้รวมเมืองพระบางไว้ในอาณาเขตด้วย
เมื่ออำนาจของกรุงศรีอยุธยากล้าแข็งขึ้น เมืองพระบางจึงไปขึ้นกับกรุงศรีอยุธยาในที่สุด มีหลักฐานในตำนานมูลศาสนาว่าพระญาณคัมภีร์ขอที่สร้างวัดในอยุธยาเมื่อ พ.ศ. 1972 สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 ไม่อนุญาตจึงมาขอที่ที่เมืองพระบาง เจ้าเมืองพระบางไม่ยกที่ให้ อ้างว่าเป็นข้าขอบขัณฑสีมาของอยุธยา เมื่ออยุธยาไม่ให้ ทางเมืองพระบางก็ให้ไม่ได้ [3]
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการปฏิรูปการปกครองหัวเมืองส่วนภูมิภาค นครสวรรค์ได้เป็นที่ตั้งมณฑลนครสวรรค์ ซึ่งเป็น 1 ใน 4 มณฑลที่ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2438 ในการจัดตั้งมณฑลนครสวรรค์ ได้รวมเอาหัวเมืองทางแม่น้ำเจ้าพระยาตอนเหนือขึ้นไปจนถึงแม่น้ำปิงเข้าด้วยกัน 8 เมืองได้แก่ นครสวรรค์, ชัยนาท, อุทัยธานี, พยุหะคีรี มโนรมย์ สรรคบุรี, กำแพงเพชร และ ตาก โดยมีพระยาดัสกรปลาศ (ทองอยู่ โลหิตเสถียร) เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลคนแรก ตั้งที่ว่าการมณฑลอยู่ที่เมืองนครสวรรค์ การจัดรูปปกครองในลักษณะมณฑลได้ดำเนินการ มาจนถึง พ.ศ. 2475 จึงได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ยุบมณฑลและระเบียบเทศาภิบาลของเก่าไปให้คงไว้แต่หัวเมืองและอำเภอ โดยให้ทุกเมืองมีฐานะเท่าเทียมกัน ปฏิบัติราชการขึ้นตรงต่อเจ้ากระทรวง และรับคำสั่งจากเจ้ากระทรวงโดยตรง

ภูมิศาสตร์[แก้]

ภูมิประเทศ[แก้]

สภาพภูมิประเทศของจังหวัดนครสวรรค์อยู่ในดินแดนของลุ่มน้ำ เป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายหลักของภาคกลาง นั่นคือ แม่น้ำเจ้าพระยา อันเป็น การไหลบรรจบของแม่น้ำสี่สายจากภาคเหนือ ได้แก่ แม่น้ำปิง แม่น้ำวัง แม่น้ำยม และแม่น้ำน่าน ด้วยเหตุนี้ จังหวัดนครสวรรค์จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า เมืองสี่แคว นอกจากนี้ยังมีภูเขาขนาดย่อมกระจัดกระจายในอำเภอต่าง ๆ

ภูมิอากาศ[แก้]

จังหวัดนครสวรรค์ตั้งอยู่ในเขตร้อนแบบมรสุม
[ซ่อน]ข้อมูลภูมิอากาศของจังหวัดนครสวรรค์
เดือน ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ทั้งปี
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ย °C (°F) 32.2
(90)
34.8
(94.6)
36.8
(98.2)
38.1
(100.6)
35.9
(96.6)
34.6
(94.3)
34.0
(93.2)
33.3
(91.9)
32.5
(90.5)
32.1
(89.8)
31.5
(88.7)
31.0
(87.8)
33.9
(93.02)
อุณหภูมิต่ำสุดเฉลี่ย °C (°F) 18.1
(64.6)
21.7
(71.1)
24.1
(75.4)
25.7
(78.3)
25.4
(77.7)
25.0
(77)
24.5
(76.1)
24.3
(75.7)
24.0
(75.2)
23.6
(74.5)
21.3
(70.3)
18.2
(64.8)
22.99
(73.39)
หยาดน้ำฟ้า มม (นิ้ว) 9.8
(0.386)
14.9
(0.587)
30.0
(1.181)
60.9
(2.398)
138.7
(5.461)
117.1
(4.61)
134.1
(5.28)
194.9
(7.673)
231.6
(9.118)
144.4
(5.685)
35.3
(1.39)
7.3
(0.287)
1,119
(44.055)
วันที่มีหยาดน้ำฟ้าโดยเฉลี่ย 1 2 3 5 12 14 16 18 18 14 4 1 108
แหล่งที่มา: กรมอุตุนิยมวิทยา

ปากน้ำโพ[แก้]


ปากน้ำโพ
บ้างเล่าว่าที่เรียกว่า "ปากน้ำโพ" ก็คือว่าเป็นบริเวณที่แม่น้ำปิง และน่านมาบรรจบกัน จึงเรียกว่า "ปากน้ำโผล่" และเพี้ยนมาเป็น "ปากน้ำโพ" แต่ในปัจจุบันนักโบราณคดีระบุว่า พื้นที่บริเวณนี้เป็นปากน้ำของคลองโพ (คือส่วนหนึ่งของแม่น้ำน่านในปัจจุบัน โดยบรรจบกับแม่น้ำน่านก่อนแล้ว จึงไหลมาบรรจบกับแม่น้ำปิงที่ต้นแม่น้ำเจ้าพระยา) จึงเรียกว่า ปากน้ำโพ ดังเช่น ปากยม ปากชม ปากลัด และปากน้ำอื่น ๆ

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด[แก้]

หน่วยการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]


แผนที่อำเภอในจังหวัดนครสวรรค์
การปกครองส่วนภูมิภาคแบ่งออกเป็น 15 อำเภอ 130 ตำบล 1328 หมู่บ้าน
  1. อำเภอเมืองนครสวรรค์
  2. อำเภอโกรกพระ
  3. อำเภอชุมแสง
  4. อำเภอหนองบัว
  5. อำเภอบรรพตพิสัย
  6. อำเภอเก้าเลี้ยว
  7. อำเภอตาคลี
  8. อำเภอท่าตะโก
  1. อำเภอไพศาลี
  2. อำเภอพยุหะคีรี
  3. อำเภอลาดยาว
  4. อำเภอตากฟ้า
  5. อำเภอแม่วงก์
  6. อำเภอแม่เปิน
  7. อำเภอชุมตาบง

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

จังหวัดนครสวรรค์มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรวม 143 แห่ง ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัด 1 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัดนครสวรรค์, เทศบาลนคร 1 แห่ง คือ เทศบาลนครนครสวรรค์, เทศบาลเมือง 2 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมืองชุมแสง และเทศบาลเมืองตาคลี, เทศบาลตำบล 18 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 121 แห่ง[4] โดยรายชื่อเทศบาลทั้งหมดในจังหวัดนครสวรรค์มีดังนี้
อำเภอเมืองนครสวรรค์
อำเภอโกรกพระ
อำเภอชุมแสง
อำเภอหนองบัว
  • เทศบาลตำบลหนองบัว
อำเภอบรรพตพิสัย
  • เทศบาลตำบลบรรพตพิสัย
  • เทศบาลตำบลบ้านแดน
อำเภอเก้าเลี้ยว
  • เทศบาลตำบลเก้าเลี้ยว
อำเภอตาคลี
อำเภอท่าตะโก
  • เทศบาลตำบลท่าตะโก
อำเภอไพศาลี
  • เทศบาลตำบลไพศาลี
อำเภอพยุหะคีรี
  • เทศบาลตำบลท่าน้ำอ้อยม่วงหัก
  • เทศบาลตำบลพยุหะ
อำเภอลาดยาว
อำเภอตากฟ้า
  • เทศบาลตำบลตากฟ้า
  • เทศบาลตำบลอุดมธัญญา
อำเภอแม่วงก์
ไม่มีเทศบาล
อำเภอแม่เปิน
ไม่มีเทศบาล
อำเภอชุมตาบง
ไม่มีเทศบาล

โครงสร้างพื้นฐาน[แก้]

การศึกษา[แก้]

โรงเรียน
ระดับอาชีวศึกษา
ระดับอุดมศึกษา

การขนส่ง[แก้]

การขนส่งทางถนนในจังหวัดนครสวรรค์ ประกอบไปด้วยทางหลวงสำคัญ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 1 หรือถนนพหลโยธิน เชื่อมต่อไปยังภาคกลางตอนล่างและภาคเหนือ, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 117 เชื่อมต่อกับจังหวัดพิจิตรและจังหวัดพิษณุโลก, ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 เชื่อมต่อกับจังหวัดสิงห์บุรี จังหวัดพิจิตร และจังหวัดพิษณุโลก และทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 225 เชื่อมต่อกับจังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดชัยภูมิ
จังหวัดนครสวรรค์มีสถานีรถไฟนครสวรรค์บนทางรถไฟสายเหนือของการรถไฟแห่งประเทศไทย ตัวสถานีตั้งอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ตรงข้ามกับตัวเมืองที่อยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำ นอกจากนี้ ยังมีการขนส่งทางอากาศโดยมีท่าอากาศยานนครสวรรค์[6]

เศรษฐกิจ[แก้]

จังหวัดนครสวรรค์เป็นศูนย์กลางการคมนาคมในเขตพื้นที่ภาคเหนือตอนล่างและภาคกลางตอนบน เพราะเป็นชุมทางของคมนาคมที่หลากหลายไม่ว่าจะเป็นถนน รถไฟ หรือทางน้ำ นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของท่าข้าวกำนันทรง ซึ่งเป็นตลาดกลางค้าข้าวแห่งแรกของประเทศไทย เป็นจังหวัดที่มีเทศบาลนครที่เจริญเป็นอันดับที่ 13 ของประเทศไทย ข้อมูลจากรายชื่อเมืองใหญ่ของประเทศไทยเรียงตามจำนวนประชากร

สถานที่สำคัญ[แก้]

บุคคลสำคัญ[แก้]

พระเกจิอาจารย์/พระสงฆ์ทรงสมณศักดิ์

บุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์
นักร้อง/นักแสดง
นางงาม
นักการเมือง
นักเขียน
นักกีฬา
ผู้ประกาศข่าว
อื่น ๆ
  • ดร.นิศรา การุณอุทัยศิริ นักวิทยาศาสตร์หญิงระดับโลก, นักวิจัยไบโอเทค
  • ศาสตราจารย์ นายแพทย์สงกรานต์ นิยมเสน บิดาแห่งวิชานิติเวชศาสตร์ ในประเทศไทย

อ้างอิง[แก้]

  1. กระโดดขึ้น ศูนย์สารสนเทศเพื่อการบริหารและงานปกครอง. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ข้อมูลการปกครอง." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://www.dopa.go.th/padmic/jungwad76/jungwad76.htm [ม.ป.ป.]. สืบค้น 18 เมษายน 2553.
  2. กระโดดขึ้น กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "ประกาศสำนักทะเบียนกลาง กรมการปกครอง เรื่อง จำนวนราษฎรทั่วราชอาณาจักร แยกเป็นกรุงเทพมหานครและจังหวัดต่าง ๆ ตามหลักฐานการทะเบียนราษฎร ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2557." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.bora.dopa.go.th/stat/pk/pk_60.pdf 2560. สืบค้น 15 กุมภาพันธ์ 2561.
  3. กระโดดขึ้น ประเสริฐ ณ นคร. พระบาง ในประวัติศาสตร์เบ็ดเตล็ด. กทม. มติชน. 2549 หน้า 244 - 245
  4. กระโดดขึ้น ข้อมูลจำนวน อปท. แยกรายจังหวัด กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
  5. กระโดดขึ้น วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สวรรค์ประชารักษ์ นครสวรรค์
  6. กระโดดขึ้น "Nakhon Sawan Airport". OurAirports. สืบค้นเมื่อ 4 February 2013. 

ความคิดเห็น